Consent en Coöperatie: hoe SeaCoop kiest voor gedragen besluitvorming

Op dinsdag 6 mei stelde Jef Cumps zijn nieuwste boek “Consent besluitvorming – Samen beslissen op basis van gelijkwaardigheid” voor in het Veilinghuis in Leuven. Het werk biedt een praktische gids voor organisaties die streven naar inclusieve en efficiënte besluitvorming, zonder te vervallen in eindeloze vergaderingen. SeaCoop – de burgercoöperatie die inzet op windenergie op zee – werkt al van bij de start met Consent besluitvorming in zijn Algemene Vergadering. Deze publicatie komt op een bijzonder relevant moment.

Bij SeaCoop staat burgerparticipatie centraal, niet enkel financieel, maar ook inhoudelijk. Tijdens de Algemene Vergadering beslissen alle 34 energiecoöperaties mee over de koers van de organisatie. Maar hoe neem je écht samen beslissingen wanneer je met tientallen bent? En hoe vermijd je dat enkel de luidste stemmen worden gehoord?

Cumps reikt in zijn boek een krachtig alternatief aan voor klassieke stemprocedures: consentbesluitvorming. In plaats van te vragen “Wat wil de meerderheid?”, stelt deze methode de vraag: “Zijn er overwegende bezwaren?” Die verschuiving, hoe subtiel ook, bleek fundamenteel. Waar meerderheidsstemmen vaak leiden tot winnaars en verliezers, zoekt consent naar gezamenlijke gedragenheid: voorstellen waar niemand gegronde bezwaren tegen heeft.

Bij SeaCoop zorgt consent ervoor dat we complexe beslissingen snel kunnen nemen. Dit dankzij de goede voorbereiding van onze Algemene Vergaderingen. Aangereikte bezwaren worden daarbij niet gezien als obstakels, maar als “cadeautjes”: ze zorgen voor verbeteringen in het voorstel en verhogen de gedragenheid.

Tijdens de laatste Algemene Vergadering werd deze aanpak al voorzichtig toegepast. Zo werd bij een investeringsbeslissing niet alleen gepeild naar voor- of tegenstanders, maar actief gevraagd naar bezwaren. Het resultaat was een aangepast voorstel dat meer vertrouwen genoot en sterker stond.

Een belangrijke nuance die Jef Cumps in zijn boek aanreikt, is wat nu precies als bezwaar geldt. Een bezwaar is geen mening, smaak, voorkeur of wens, geen alternatief, emotie, intuïtie, oplossing of mogelijke verbetering. Een bezwaar is pas geldig als het een argument bevat dat toont dat er schade ontstaat of dat het doel niet bereikt wordt. Deze scherpte helpt om het onderscheid te maken tussen persoonlijke voorkeuren en inhoudelijke bezorgdheden.

Tijdens het panelgesprek op de boekvoorstelling deelde Philippe Awouters, gedelegeerd bestuurder van SeaCoop, zijn inzichten over die aanpak. Hij onderstreepte hoe consent besluitvorming perfect aansluit bij de coöperatieve waarden van SeaCoop: “Het creëert een veilige omgeving waarin elkeen zich gehoord weet en elk bezwaar gedeeld kan worden. Zo krijgen we gedragenheid. Dat is onze kracht als burgerbeweging. Het vergt voorbereiding, dus lijkt het vertragend, maar in feite zorgt het ervoor dat beslissingen snel genomen worden. In drie jaar werd nog maar in één geval een beslissing uitgesteld.”

De avond bracht inspirerende voorbeelden en herkenbare uitdagingen voor wie aan de slag wil met collectieve besluitvorming. Consent besluitvorming blijkt geen abstract model, maar een bruikbaar kompas voor organisaties die samen willen bouwen aan duurzame verandering.

📘 Het boek Consent besluitvorming van Jef Cumps is nu beschikbaar via Uitgeverij Lannoo: https://www.lannoo.be/nl/consent-besluitvorming